Rozwiedziony małżonek, który chce wrócić do nazwiska, noszonego przed zawarciem małżeństwa, ma na to określony czas. Aby, tego dokonać musi spełnić określone przez prawo formalności. Warto wiedzieć, że zmiany nazwiska mogą dokonać również osoby przebywające za granicą. Przed podjęciem ostatecznej decyzji warto dokładnie przeanalizować własną sytuację.
Czy wskutek orzeczenia rozwodu małżonek rozwiedziony może zmienić nazwisko?
Powrót do nazwiska noszonego przed zawarciem małżeństwa jest możliwy na mocy artykuł 59 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Przepis ten stanowi, że każdy, kto wskutek zawarcia małżeństwa zmienił swoje dotychczasowe nazwisko, może powrócić do nazwiska noszonego przed ślubem. Dotyczy to więc sytuacji, gdy osoba zdecydowała się przyjąć dotychczasowe nazwisko drugiego małżonka lub utworzyła nazwisko złożone.
Zgodnie z artykułem 59 KRO zmiana nazwiska jest możliwa w ciągu trzech miesięcy od chwili uprawomocnienia się orzeczenia rozwodu. Małżonek, który chce powrócić do nazwiska, które nosił przed zawarciem małżeństwa, musi złożyć stosowne oświadczenie przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego lub konsulem (gdy przebywa za granicą). Warto wiedzieć, że zmiana nazwiska po rozwodzie jest prawem, a nie obowiązkiem.
Jak wygląda procedura powrotu do poprzedniego nazwiska?
Jeżeli zdecydujesz się na powrót do nazwiska noszonego przed ślubem w terminie trzech miesięcy od chwili uprawomocnienia się wyroku rozwodowego, cała procedura jest znacznie uproszczona. Najważniejsze jest, aby pamiętać, że musisz działać osobiście – złożenie oświadczenia o powrocie do poprzedniego nazwiska nie może być zrealizowane przez pełnomocnika. Jest to czynność, którą jako rozwiedziony małżonek musisz dokonać wyłącznie we własnym imieniu – nie może tego zrobić za Ciebie pełnomocnik.
Aby zainicjować proces powrotu do poprzedniego nazwiska, musisz udać się do Urzędu Stanu Cywilnego i złożyć stosowne oświadczenie. Pamiętaj, że może to zrobić w dowolnym urzędzie stanu cywilnego na terenie Polski, jednak najlepiej z przyczyn proceduralnych jest to zrobić w urzędzie, w którym pierwotnie został sporządzony Wasz akt małżeństwa. Alternatywnie, jeśli przebywasz za granicą, masz prawo złożyć oświadczenie w polskim konsulacie.
Musisz wiedzieć, że kierownik USC lub konsul jedynie potwierdza fakt złożenia przez Ciebie oświadczenia. Kluczowe jest to, że nie oczekujesz tutaj na żadną decyzję administracyjną. Rola urzędnika ogranicza się tu jedynie do sprawdzenia formalności: czy osoba jest uprawniona do zmiany nazwiska i czy zachowała trzymiesięczny termin od uprawomocnienia się rozwodu. Jeśli warunki te są spełnione, urzędnik musi przyjąć Twoje oświadczenie.
Jakie dokumenty musisz posiadać?
Przed wizytą w urzędzie lub u konsula upewnij się, że masz ze sobą ważny dokument tożsamości, może to być dowód osobisty lub paszport. Niezbędne będzie również przedstawienie dowodu uiszczenia opłaty skarbowej; płatności możesz dokonać w kasie urzędu lub przelewem na wskazane konto. Będziesz musiał podać urzędnikowi informacji dotyczące miejsca sporządzenia Waszego aktu małżeństwa oraz daty, uprawomocnienia się wyroku rozwodowego.
Jeżeli oświadczenie składasz przed konsulem, dodatkowo potrzebny będzie odpis prawomocnego orzeczenia sądu lub odpis zupełny aktu małżeństwa z adnotacją o rozwodzie. Pamiętaj, że w specyficznych sytuacjach, na przykład gdy rozwód orzeka sąd zagraniczny, kierownik USC lub konsul może poprosić Cię o dostarczenie dodatkowych dokumentów.
Co zrobić jeśli minął termin 3 miesięcy?
Jeśli upłynął trzymiesięczny termin od uprawomocnienia się rozwodu, o którym mowa była wcześniej, powrót nazwiska panieńskiego nie jest już możliwy poprzez oświadczenie złożone przed kierownikiem USC. Taką sytuację regulują już przepisy zawarte w ustawie o zmianie imienia i nazwiska. Oznacza to, że procedura staje się bardziej sformalizowana i wymaga przejścia przez tryb administracyjny, a kierownik USC może wydać decyzję zatwierdzającą zmianę nazwiska albo decyzję odmowną.
Aby zmienić nazwisko po upływie trzymiesięcznego terminu, konieczne jest złożenie formalnego wniosku o zmianę nazwiska do dowolnego kierownika USC. Wniosek taki powinien zawierać m.in. dane osobowe, które chcesz nosić, oraz uzasadnienie. Zgodnie z obowiązującymi normami, taka zmiana jest dopuszczalna tylko z ważnych powodów. Ustawodawca dopuszcza możliwość zmiany nazwiska, gdy obecne nazwisko jest ośmieszające, nielicujące z godnością człowieka, albo gdy zostało bezprawnie zmienione
Zmiana nazwiska rodzica a nazwisko dziecka
Nawet jeśli rodzic powróci do nazwiska noszonego przed zawarciem małżeństwa, nie skutkuje to zmianą nazwiska dziecka z mocy prawa. Dziecko zachowuje swoje dotychczasowe nazwisko, niezależnie od decyzji rodzica dotyczącej jego własnego nazwiska. W sytuacji, gdy po rozwodzie dziecko na co dzień mieszka z rodzicem, który zdecydował się na powrót do swojego poprzedniego nazwiska, może pojawić się kwestia ewentualnej zmiany również nazwiska dziecka.
Proces zmiany nazwiska dziecka w następstwie rozwodu rodziców podlega innym regulacjom prawnym niż proces zmiany nazwiska przez rozwiedzionego małżonka. Aby, zmienić nazwisko małoletniego potrzebna jest zgoda obojga rodziców, którym przysługuje władza rodzicielska. Jeżeli rodzice są w tej kwestii jednomyślni, mogą wspólnie złożyć stosowny wniosek w Urzędzie Stanu Cywilnego. Sprawa staje się bardziej złożona, jeśli jeden z rodziców sprzeciwia się zmianie nazwiska dziecka.
W takim przypadku rodzic, który dąży do zmiany nazwiska dziecka, musi zwrócić się o zgodę do sądu opiekuńczego. Sąd rozpatruje wniosek, kierując się przede wszystkim dobrem dziecka – ocenia, czy zmiana nazwiska będzie służyła dziecku i czy leży w jego najlepiej pojętym interesie. Dopiero prawomocne postanowienie sądu zastępuje zgodę drugiego rodzica. Jeżeli dziecko ukończyło 13 lat, do zmiany jego nazwiska wymagana jest również jego własna zgoda.
Zmiana nazwiska po rozwodzie — czy warto?
Powrót do nazwiska noszonego przed małżeństwem po rozwodzie, jest kwestią bardzo indywidualną i zależy wyłącznie od osobistych preferencji i sytuacji życiowej małżonka. Dla wielu osób po rozwodzie powrót do poprzedniego nazwiska ma istotne znaczenie psychologiczne. Umożliwia niejako całkowite odcięcie się od byłego małżonka. Są też osoby, dla których dalsze posługiwanie się nazwiskiem byłego małżonka jest po prostu niekomfortowe.
Z drugiej strony, istnieją równie ważne powody, dla których niektórzy małżonkowie decydują się pozostać przy nazwisku ślubnym. Częstym argumentem jest dobro małoletnich dzieci – jeśli dzieci noszą nazwisko jednego z rodziców (np. ojca), drugi rodzic (np. matka) może, preferować pozostanie przy tym samym nazwisku, aby uniknąć potencjalnych pytań czy konieczności tłumaczenia różnicy w nazwiskach w codziennych sytuacjach, np. w szkole czy u lekarza.
Decyzja o pozostaniu przy nazwisku eksmałżonka może również być podyktowana, względami zawodowymi w szczególności gdy prowadzimy działalnością gospodarczą, gdzie wszystkie dokumenty firmowe są wystawione na aktualne nazwisko. Należy podkreślić, że zmiana nazwiska na to sprzed ślubu oznacza również obowiązek aktualizacji danych osobowych.
Prawo rodzinne — rozwody, alimenty, podział majątku wspólnego, separacja czy wykonywanie władzy rodzicielskiej są to sprawy, którymi w ramach swojej praktyki zajmuje się adwokat.
Podsumowanie
Najkorzystniej jest zmienić wspólne nazwisko w ciągu 3 miesięcy od daty, uprawomocnienia się orzeczenia rozwodowego. Dochowanie tego terminu umożliwia skorzystanie z uproszczonej procedury powrotu do nazwiska noszonego przed ślubem. Chociaż powrót do poprzedniego nazwiska jest możliwy także w późniejszym okresie, wymaga przejścia standardowej procedury administracyjnej zmiany nazwiska, która jest bardziej skomplikowana.
